Στις 19-21 Σεπτεμβρίου 2012 συνεδρίασε στο Μεσολόγγι, η Σύνοδος Προέδρων – Αντιπροέδρων Τ.Ε.Ι, προκειμένου να συζητηθούν τα σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τον Τεχνολογικό Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Συγκεκριμένα, ύστερα από σχετική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων με όλους τους συναρμόδιους φορείς, ανακοινώθηκαν τα ακόλουθα:
- Η Σύνοδος κρίνει επιτακτική την ανάγκη διαμόρφωσης τρίτου κύκλου σπουδών (απονομή Διδακτορικών διπλωμάτων) στα Τ.Ε.Ι ιδιαίτερα στο σημερινό ανταγωνιστικό περιβάλλον.
- Αναφορικά με την επικείμενη αναδιάταξη του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης (Σχέδιο «Αθηνά») η σύνοδος απαιτεί την ισότιμη συμμετοχή εκπροσώπων της στις διαδικασίες διαμόρφωσης του Σχεδίου, το οποίο πρέπει να λάβει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιφέρειας.
- Υπογραμμίζεται επίσης ότι η συνεχιζόμενη υποχρηματοδότηση των Ιδρυμάτων οδηγεί σε αδυναμία βασικών λειτουργιών αυτών και υποβάθμιση της ποιότητας σπουδών, της φοιτητικής μέριμνας και μάλιστα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες της χώρας, όπου χρειάζεται ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας. Απαιτεί δε να υλοποιηθούν οι μέχρι τώρα σχετικές δεσμεύσεις του Υπουργείου Παιδείας.
- Για την εύρυθμη και ομαλή λειτουργία των Ιδρυμάτων είναι αναγκαία και η συνέχιση της παράλληλης λειτουργίας του Συμβουλίου του Τ.Ε.Ι με την υπάρχουσα μορφή.
- Οι συνεχείς και μεγάλες μισθολογικές περικοπές των μελών Ε.Π. απαξιώνουν το ακαδημαϊκό έργο και υποβαθμίζουν την διεθνή ανταγωνιστικότητα των Ιδρυμάτων.
Στη συνέχεια δημοσιεύουμε τα σημαντικότερα σημεία της παρέμβασης του Προέδρου της Ε.Ε.Τ.Ε.Μ και κοινού εκπροσώπου των Ενώσεων Πτυχιούχων Τ.Ε.Ι στο Σ.Α.Τ.Ε / Ε.ΣΥ.Π, κ. Δημήτρη Δημόπουλου, στη Σύνοδο Προέδρων – Αντιπροέδρων Τ.Ε.Ι
Σχέδιο «Αθηνά» για την χωροταξική κατανομή των Α.Ε.Ι
Αυτό που δεν «κατανοεί» ως φαίνεται, το Υπουργείο Παιδείας αλλά, εμείς πρέπει να το συζητήσουμε είναι:
- με βάση ποια στρατηγική και με τι στόχο θα γίνουν οι συγχωνεύσεις – καταργήσεις Τμημάτων;
- Πως οραματίζονται οι εμπνευστές του σχεδίου, τον ρόλο των Τ.Ε.Ι στον ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης;
- Θέλουμε τα Τ.Ε.Ι. να έχουν αυτόνομο ρόλο ως βασικός πυλώνας οικονομικής ανάπτυξης και όχι να αντιμετωπίζονται ως «συμπλήρωμα» των Πανεπιστημίων;
Πτυχιούχοι: Δραματική κατάσταση – Αποξήλωση του τεχνολογικού τομέα:
Οι πτυχιούχοι των Τ.Ε.Ι πλέον δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα μόνο στο εσωτερικό, αλλά και στο εξωτερικό, λόγω της έλλειψης νομοθετικά κατοχυρωμένου επαγγέλματος και των «αναντιστοιχίεων του τεχνολογικού τομέα σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών, ποιο είναι το επαγγελματικό προφίλ, με τι θα αντιστοιχηθεί κ.λ.π).
Η κατάσταση στην αγορά εργασίας ειδικά για τους πτυχιούχους των Τμημάτων που δεν έχουν επάγγελμα νομοθετικά κατοχυρωμένο είναι δραματική και οδηγεί στην πλήρη απαξίωση τους.
Η Κεντρική Διοικούσα Επιτροπή της Ε.Ε.Τ.Ε.Μ στην τελευταία Συνεδρίαση της θεωρώντας ότι η ανωτέρω κατάσταση οδηγεί σε επαγγελματικό αφανισμό τους πτυχιούχους των Τ.Ε.Ι, αποφάσισε το συντονισμό της δράση μας με την κοινότητα των Τ.Ε.Ι στα πλαίσια της ακόλουθης θεματολογίας:
- Υποχρηματοδότηση των Τ.Ε.Ι
- Σχέδιο «Αθηνά»: Συνενώσεις – συγχωνεύσεις Τμημάτων
- Υπεράσπιση των στοιχειωδών επαγγελματικών δικαιωμάτων από τις επιθέσεις των συντεχνιών μέσω του κρατικού μηχανισμού με την ανοχή της Πολιτείας
- Σύγκλιση του Σ.Α.Τ.Ε / Ε.ΣΥ.Π.
Απαιτείται η έμπρακτη στήριξη των Τ.Ε.Ι για την συγκρότηση ενιαίου Μετώπου προκειμένου να επιλυθεί το θέμα της ΑΜΕΣΗΣ έκδοσης των επαγγελματικών προφίλ των πτυχιούχων, και εφαρμογής της νομοθεσίας για την ανώτατη εκπαίδευση μέσω νομοθετικής ρύθμισης δεδομένου ότι η έκδοση Π.Δ και η συντεχνιακή εμπλοκή των παραγωγικών Υπουργείων είναι μια ατέρμονη διαδικασία που δεν οδηγεί πουθενά.
- Τα υφιστάμενα σχέδια Π.Δ: Αφαίρεση όλων των απαράδεκτων διατάξεων που παρεισέφρησαν στα εγκεκριμένα από το Σ.Α.Τ.Ε (2008) σχέδια Π.Δ, όπως «επιπέδων ευθύνης», «Φάσμα και όρια», «διευρυμένο επιμελητήριο» όπως επισημάνθηκαν και από το Σ.τ.Ε. Επειδή λέχτηκαν διάφορα για το περιεχόμενο σας ενημερώνουμε ότι το Σ.τ.Ε είναι αρνητικό και για τους Μηχανικούς Μεταλλείων του Ε.Μ.Π με το ίδιο σκεπτικό.
- Οι ρυθμίσεις για την επαγγελματική κατοχύρωση πρέπει να καλύπτουν πλήρως και με σαφήνεια όλες τις δραστηριότητες που προκύπτουν από τα αντίστοιχα περιεχόμενα σπουδών των Τμημάτων (ειδικότητα) προκειμένου να μην τυγχάνουν αμφισβήτησης από τις υπηρεσίες του Κράτους.
Επιμελητηριακή οργάνωση πτυχιούχων Τ.Ε.Ι.
Δεδομένου ότι με το ν.4009/2011 διατηρήθηκε ο διαχωρισμός σε τεχνολογικό και πανεπιστημιακό τομέα στην ανώτατη εκπαίδευση καθώς επίσης δεν έχει ακόμη ρυθμιστεί από την Πολιτεία η επαγγελματική κατοχύρωση των πτυχιούχων Τ.Ε.Ι κάθε συζήτηση για Διεύρυνση υφισταμένων επιμελητηρίων ανά επιστημονικό κλάδο είναι πρόωρη και επικίνδυνη για τους πτυχιούχους των Τ.Ε.Ι.
Επομένως θα πρέπει να προηγηθεί η Επιμελητηριακή οργάνωση και ενίσχυση των Επαγγελματικών Φορέων των πτυχιούχων Τ.Ε.Ι, ως Ν.Π.Ι.Δ με βάση τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα έως ότου ενοποιηθούν οι δυο τομείς της ανώτατης εκπαίδευσης. Σε επίπεδο Σχολής για Μηχανικούς και Γεωπόνους (π.χ Σ.Τ.Εφ–Ε.Ε.Τ.Ε.Μ, Σ.ΤΕ.Γ–Π.Ε.Π.Τ.Ε.Γ) αλλά και σε επίπεδο επαγγελμάτων σε ορισμένες Σχολές όπως Σ.Δ.Ο (Λογιστές – ΣΥ.Π.Ε.Λ.Ε), Στελέχη-Χρηματιστές – αναλυτές (ΣΠΕΔΟΕΠ) κ.λ.π.
- Να καταργηθούν όλα τα Ν.Π.Δ.Δ-επαγγελματικοί Φορείς και να εναρμονίσουν την λειτουργία τους με τους αντίστοιχους Ευρωπαϊκούς οργανισμούς οι οποίοι είναι Ν.Π.Ι.Δ.
- Κατάργηση όλων των διατάξεων της νομοθεσίας οι οποίες διατηρούν τα αντίστοιχα επαγγέλματα «κλειστά» σε βάρος πτυχιούχων Τ.Ε.Ι που διαθέτουν τα αναγκαία προσόντα και νοθεύουν τον ανταγωνισμό
Εφόσον λοιπόν ξεκαθαριστεί η οργάνωση, ο ρόλος και το πλαίσιο άσκησης επαγγέλματος των πτυχιούχων Τ.Ε.Ι ως αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την έναρξη ενός ειλικρινούς διαλόγου πάνω σε μια επίκαιρη ατζέντα θεμάτων όπως:
- Η δυνατότητα ενοποίησης των υφισταμένων επαγγελματικών και επιμελητηριακών φορέων των πτυχιούχων των δυο τομέων των Α.Ε.Ι, σε ισότιμη βάση.
- Η σύσταση ανεξάρτητης Αρχής για την αδειοδότηση πτυχιούχων Α.Ε.Ι με βάση αντίστοιχα ευρωπαϊκά πρότυπα.
- Εφαρμογή σύγχρονου συστήματος πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων με βάση τα γνωστικά αντικείμενα.
- Εκσυγχρονισμός τεχνικής νομοθεσίας και πλήρη απελευθέρωση της άσκησης των επαγγελμάτων ανώτατης εκπαίδευσης δηλ, εναρμόνιση τους με τα σημερινά εκπαιδευτικά προγράμματα
- Θέσπιση σύγχρονων κανόνων επαγγελματικής δεοντολογίας
Η πρόταση των πτυχιούχων για τον χωροταξικό σχεδιασμό των Α.Ε.Ι.
Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις για τα Α.Ε.Ι δεν αποτελούν ουσιαστική θεσμική παρέμβαση για να ξεπεραστούν οι αγκυλώσεις που εντοπίζονται από όλους.
Οι Ενώσεις που εκπροσωπώ έχουν συζητήσει το θέμα των Α.Ε.Ι και προτείνουν τα ακόλουθα:
- Εσωτερική αναδιάρθρωση και των δυο Τομέων της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με μείωση των υπαρχόντων ιδρυμάτων στα πλαίσια ενός νέου ΑΕΙ, δηλ, ενοποίηση του θεσμικού πλαισίου των δυο τομέων των Α.Ε.Ι (ενιαία δομή και λειτουργία) με τέτοιο τρόπο ώστε σε κάθε Α.Ε.Ι ανά Περιφέρεια να λειτουργούν δυο διακριτοί τομείς:
α. Τομέας Τεχνολογικών Επιστημών
β. Τομέας Θεωρητικών-Ανθρωπιστικών Επιστημών
- Τα νέα Α.Ε.Ι δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 20 σε όλη την χώρα και σίγουρα πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ΕΝΑ σε κάθε Περιφέρεια καλύπτοντας και τους δυο τομείς.
Σε κάθε νέο Α.Ε.Ι δημιουργείται προπαρασκευαστικό έτος σπουδών ανά σχολή και ανά τομέα στο οποίο συγκεντρώνονται όλα τα κοινά γενικά μαθήματα και στο δεύτερο έτος γίνεται η επιλογή της ειδικότητας ή κατεύθυνσης και του αντίστοιχου τμήματος.
Η σχολή προτείνεται ως κυρίαρχη ακαδημαϊκή μονάδα όπου αυτό επιτρέπεται από την φύση των σπουδών.
– Καθιέρωση μέγιστης διάρκειας προπτυχιακών σπουδών τεσσάρων ετών σε κάθε Α.Ε.Ι, ώστε να υπάρξουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις διοργάνωσης προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
– Αξιολόγηση όλων των ιδρυμάτων, ανάλογα με τη χρηματοδότηση που λαμβάνουν, ώστε να αποκατασταθεί η πραγματική δυναμική όλων των Α.Ε.Ι.
– Επιστροφή στις κλασικές γενικές ειδικότητες και κατάργηση των υπερεξειδικευμένων Τμημάτων και γνωστικών αντικειμένων και στους δυο τομείς, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών.
– Καθιέρωση δυο τύπων μεταπτυχιακών σπουδών: α. με στόχο την επαγγελματική εμβάθυνση στην ειδικότητα (κατεύθυνση). β. Μεταπτυχιακό προχωρημένων σπουδών που θα στοχεύει στη Διδακτορική διατριβή και έρευνα.
– Καθιέρωση Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικών Προσόντων για όλους, χωρίς διακρίσεις και στεγανά, στα πλαίσια των αντιστοίχων Ευρωπαϊκών προδιαγραφών και επαγγελματική εξέλιξη όλων των Πτυχιούχων με βάση το α΄ ακαδημαϊκό τίτλο, την εμπειρία και την ενσωμάτωση νέων γνώσεων (δια βίου μάθηση, μεταπτυχιακές σπουδές εμβάθυνσης, κ.λ.π).
Για να αποφευχθεί το φαινόμενο της αυξημένης ζήτησης από τους υποψηφίους, στις σχολές των κεντρικών Α.Ε.Ι που συνδέονται με «κλασσικά» επαγγέλματα, θα πρέπει να υπάρξει:
- Παροχή κινήτρων στα Α.Ε.Ι της Περιφέρειας τόσο στο Εκπαιδευτικό Προσωπικό (προσέλκυση επιστημόνων κύρους, ακαδημαϊκά – ερευνητικά κίνητρα και διευκολύνσεις) όσο και στους φοιτητές (υποτροφίες, δωρεάν στέγαση, εξασφάλιση μερικής απασχόλησης κ.λ.π) με στόχο την ενίσχυση τους έναντι των κεντρικών Α.Ε.Ι.
- Εκσυγχρονισμός του πλαισίου επαγγελματικής δραστηριοποίησης με ουσιαστική διασύνδεση των Α.Ε.Ι με τις ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας και την αγορά εργασίας.
Στρατηγικός στόχος όλων των ανωτέρω ή ενοποίηση της δομής και λειτουργίας των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, τη μείωση του λειτουργικού κόστους, την ποιοτική αναβάθμιση των σπουδών σε αυτά και την καθιέρωση κανόνων βιωσιμότητας ώστε να διατηρηθεί ο Δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας τους στην πράξη και όχι στα λόγια. Η διασφάλιση των επαγγελματικών και ακαδημαϊκών δικαιωμάτων των ήδη πτυχιούχων πρέπει να συνοδεύει τα μέτρα για την αναβάθμιση των Α.Ε.Ι και των δυο τομέων.